הבדלים בין גרסאות בדף "המספר e"
(←תכונות) |
(←נוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת) |
||
(9 גרסאות ביניים של 2 משתמשים אינן מוצגות) | |||
שורה 2: | שורה 2: | ||
==המספר e== | ==המספר e== | ||
− | לסדרה <math>a_n=\ | + | לסדרה <math>a_n=\left(1+\dfrac1n\right)^n</math> יש גבול ממשי (כפי שמוכח בהמשך). '''אנו מגדירים את המספר e''' להיות גבול הסדרה הזו. |
− | ::<math>e:=\lim\ | + | ::<math>e:=\lim\limits_{n\to\infty}\left(1+\dfrac1n\right)^n</math> |
− | '''משפט.''' תהי <math>a_n</math> סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, אזי <math>e=\lim\ | + | '''משפט.''' תהי <math>a_n</math> סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, אזי <math>e=\lim\limits_{n\to\infty}\left(1+\dfrac1{a_n}\right)^{a_n}</math> |
− | '''משפט.''' תהי <math>a_n</math> סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, ותהי <math>b_n</math> סדרה המתכנסת (במובן הצר, או במובן הרחב) לגבול L. אזי <math>e^L=\lim\ | + | '''משפט.''' תהי <math>a_n</math> סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, ותהי <math>b_n</math> סדרה המתכנסת (במובן הצר, או במובן הרחב) לגבול <math>L</math> . אזי <math>e^L=\lim\limits_{n\to\infty}\left(1+\dfrac1{a_n}\right)^{a_n\cdot b_n}</math> |
− | <font size=4 color=#a7adcd> | + | <font size=4 color=#a7adcd>'''תרגיל.'''</font> |
− | '''תרגיל.''' | + | |
− | </font> | + | |
− | חשב את גבול הסדרה <math>a_n=\ | + | חשב את גבול הסדרה <math>a_n=\left(1-\dfrac1n\right)^n</math> |
− | + | ;פתרון | |
+ | נפתח את הסדרה על מנת לקבל ביטוי מהצורה של המשפט למעלה. | ||
+ | :<math>\begin{align}\left(1-\frac1n\right)^n&=\left(\frac{n-1}{n}\right)^n=\left(\left(\frac{n}{n-1}\right)^{-1}\right)^n\\ | ||
+ | &=\left(1+\frac1{n-1}\right)^{-n}=\left(1+\frac1{n-1}\right)^{(n-1)\frac{-n}{n-1}}\end{align}</math> | ||
− | |||
+ | כיון ש- <math>\dfrac{-n}{n-1}\to-1</math> אנו מקבלים כי | ||
− | + | <math>\lim\limits_{n\to\infty}\left(1-\dfrac1n\right)^n=e^{-1}=\frac1e</math> | |
+ | ==תכונות== | ||
+ | הסדרה <math>\left(1+\dfrac1n\right)^n</math> מתכנסת לגבול ממשי, וכמו כן לכל מספר טבעי <math>n</math> מתקיים כי: | ||
− | + | :<math>\left(1+\dfrac1n\right)^n<e<\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}</math> | |
− | + | ;הוכחה: | |
− | + | נוכיח כי הסדרה השמאלית מונוטונית עולה, ונוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת. | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
מובן מאליו כי | מובן מאליו כי | ||
− | + | :<math>\left(1+\dfrac1n\right)^n<\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}</math> | |
− | + | ||
− | + | ||
אם כך, שתי הסדרות מונוטוניות וחסומות ולכן מתכנסות. | אם כך, שתי הסדרות מונוטוניות וחסומות ולכן מתכנסות. | ||
כמו כן: | כמו כן: | ||
− | + | :<math>\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}=\left(1+\dfrac1n\right)^n\cdot\left(1+\dfrac1n\right)\to e\cdot1</math> | |
− | + | ||
וביחד אנו מקבלים את מה שרצינו להוכיח, כיוון שסדרה מונוטונית עולה תמיד קטנה מגבולה, וסדרה מונוטונית יורדת גדולה מגבולה. | וביחד אנו מקבלים את מה שרצינו להוכיח, כיוון שסדרה מונוטונית עולה תמיד קטנה מגבולה, וסדרה מונוטונית יורדת גדולה מגבולה. | ||
− | נוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת | + | ===נוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת=== |
נסמן | נסמן | ||
+ | :<math>a_n=\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}</math> | ||
+ | רוצים להוכיח | ||
+ | :<math>a_{n+1}<a_n</math> | ||
+ | כלומר | ||
+ | :<math>\left(1+\dfrac1{n+1}\right)^{n+2}<\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}</math> | ||
+ | נפתח את אי-השוויון: | ||
− | + | :<math>\left(1+\dfrac1{n+1}\right)\left(1+\dfrac1{n+1}\right)^{n+1}<\left(1+\dfrac1n\right)^{n+1}</math> | |
− | + | :<math>\left(1+\dfrac1{n+1}\right)<\left(\frac{1+\frac1n}{1+\frac1{n+1}}\right)^{n+1}=\left(\dfrac{(n+1)^2}{n(n+2)}\right)^{n+1}=\left(1+\dfrac1{n(n+2)}\right)^{n+1}</math> | |
− | |||
− | + | נזכר באי שיוויון ברנולי- לכל <math>\epsilon>-1</math> מתקיים <math>\left(1+\epsilon\right)^n\geq 1+n\epsilon</math>. | |
− | + | לכן | |
+ | :<math>\left(1+\dfrac1{n(n+2)}\right)^{n+1}\geq 1+\dfrac{n+1}{n(n+2)}</math> | ||
− | |||
− | |||
+ | לכן מספיק להוכיח כי | ||
+ | :<math>1+\dfrac1{n+1}<1+\dfrac{n+1}{n(n+2)}</math> | ||
+ | אבל קל לראות כי אי שיוויון זה מתקיים תמיד: | ||
+ | :<math>1<\dfrac{(n+1)^2}{n(n+2)}=\dfrac{n^2+2n+1}{n^2+2n}</math> | ||
− | + | ===נוכיח כי הסדרה השמאלית מונוטונית עולה=== | |
− | + | נסמן | |
− | </math> | + | :<math>a_n=\left(1+\frac{1}{n}\right)^n</math> |
+ | רוצים להוכיח | ||
+ | :<math>a_{n+1}>a_n</math> | ||
+ | כלומר רוצים להוכיח כי | ||
+ | :<math>\frac{a_{n+1}}{a_n}>1</math> | ||
+ | צריך להוכיח | ||
+ | :<math>\frac{\left(1+\frac{1}{n+1}\right)^{n+1}}{\left(1+\frac{1}{n}\right)^n}>1</math> | ||
− | + | כעת | |
+ | :<math> | ||
+ | \frac{\left(1+\frac{1}{n+1}\right)^{n+1}}{\left(1+\frac{1}{n}\right)^n}= | ||
+ | \left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(\frac{1+\frac{1}{n+1}}{1+\frac{1}{n}}\right)^n= | ||
+ | </math> | ||
+ | :<math> | ||
+ | =\left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(\frac{\frac{n+2}{n+1}}{\frac{n+1}{n}}\right)^n= | ||
+ | \left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(\frac{n(n+2)}{(n+1)^2}\right)^n= | ||
+ | </math> | ||
+ | :<math> | ||
+ | =\left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(1-\frac{1}{(n+1)^2}\right)^n\geq | ||
+ | \left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(1-\frac{n}{(n+1)^2}\right) | ||
+ | </math> | ||
− | |||
− | + | שימו לב, שוב השתמשנו באי שיוויון ברנולי, לכל <math>\epsilon>-1</math> ולכל n מתקיים <math>\left(1+\epsilon\right)^n\geq 1+n\epsilon</math> | |
− | |||
− | + | ולבסוף | |
− | + | :<math> | |
− | + | \left(1+\frac{1}{n+1}\right)\left(1-\frac{n}{(n+1)^2}\right)= | |
+ | \left(\frac{n+2}{n+1}\right)\left(\frac{(n+1)^2-n}{(n+1)^2}\right)= | ||
+ | </math> | ||
+ | :<math> | ||
+ | =\left(\frac{n^3+3n^2+3n+2}{n^3+3n^2+3n+1}\right)>1 | ||
+ | </math> | ||
==דוגמאות== | ==דוגמאות== | ||
+ | <font size=4 color=#a7adcd>'''תרגיל.'''</font> | ||
− | + | מצא את גבול הסדרה <math>\lim\limits_{n\to\infty}\dfrac{n}{\sqrt[n]{n!}}</math> | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | מצא את גבול הסדרה <math>\ | + | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | :<math>\dfrac{n}{\sqrt[n]{n!}}=\sqrt[n]{\dfrac{n^n}{n!}}</math> | |
− | לכן | + | לכן לפי משפט אם <math>\dfrac{a_{n+1}}{a_n}\to L</math> אזי גם <math>\sqrt[n]{a_n}\to L</math> . |
− | ::<math>\ | + | לכן הגבול הנו: |
+ | :<math>\lim\limits_{n\to\infty}\dfrac{(n+1)^{n+1}n!}{n^n(n+1)!}=\lim\limits_{n\to\infty}\dfrac{(n+1)^{n}}{n^n}=\lim\limits_{n\to\infty}\left(\frac{n+1}{n}\right)^n=\lim\limits_{n\to\infty}\left(1+\frac{1}{n}\right)^n=e</math> |
גרסה אחרונה מ־08:14, 5 בנובמבר 2018
תוכן עניינים
המספר e
לסדרה יש גבול ממשי (כפי שמוכח בהמשך). אנו מגדירים את המספר e להיות גבול הסדרה הזו.
משפט. תהי סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, אזי
משפט. תהי סדרה כלשהי המתכנסת במובן הרחב לאינסוף, ותהי סדרה המתכנסת (במובן הצר, או במובן הרחב) לגבול . אזי
תרגיל.
חשב את גבול הסדרה
- פתרון
נפתח את הסדרה על מנת לקבל ביטוי מהצורה של המשפט למעלה.
כיון ש- אנו מקבלים כי
תכונות
הסדרה מתכנסת לגבול ממשי, וכמו כן לכל מספר טבעי מתקיים כי:
- הוכחה
נוכיח כי הסדרה השמאלית מונוטונית עולה, ונוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת.
מובן מאליו כי
אם כך, שתי הסדרות מונוטוניות וחסומות ולכן מתכנסות.
כמו כן:
וביחד אנו מקבלים את מה שרצינו להוכיח, כיוון שסדרה מונוטונית עולה תמיד קטנה מגבולה, וסדרה מונוטונית יורדת גדולה מגבולה.
נוכיח כי הסדרה הימנית מונוטונית יורדת
נסמן
רוצים להוכיח
כלומר
נפתח את אי-השוויון:
נזכר באי שיוויון ברנולי- לכל מתקיים .
לכן
לכן מספיק להוכיח כי
אבל קל לראות כי אי שיוויון זה מתקיים תמיד:
נוכיח כי הסדרה השמאלית מונוטונית עולה
נסמן
רוצים להוכיח
כלומר רוצים להוכיח כי
צריך להוכיח
כעת
שימו לב, שוב השתמשנו באי שיוויון ברנולי, לכל ולכל n מתקיים
ולבסוף
דוגמאות
תרגיל.
מצא את גבול הסדרה
לכן לפי משפט אם אזי גם .
לכן הגבול הנו: